Schiphol in de Tweede Wereldoorlog
Ieder jaar herdenken we in Nederland op 4 mei de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en latere oorlogssituaties. En op 5 mei vieren we onze vrijheid. Ook op Schiphol. Want net als vele andere plaatsen in ons land werd ook Schiphol tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar getroffen.
Schiphol voor de oorlog
Na de oprichting van Schiphol en de KLM in 1916 en 1919, ontwikkelt de burgerluchtvaart zich razendsnel. In 1920 waren er 440 passagiers – evenveel als nu in een Boeing 747 gaan – maar in 1926 waren dat er al bijna 10.000. In 1928 komen de Olympische Spelen naar Amsterdam. De gemeente investeert 1 miljoen gulden (toen heel veel geld!) in toegangswegen, een stationsgebouw en een verkeerstoren voor de luchthaven. In de jaren dertig wordt Schiphol een van de best toegeruste luchthavens van Europa, en een favoriete plek voor dagjesmensen. In 1938 wordt het recordaantal van 100.000 passagiers vervoerd.
Schiphol wordt Fliegerhorst 561
In 1939, als Nederland mobiliseert door de dreigende oorlog, is Schiphol volop in bedrijf als burgerluchthaven. Op 10 mei 1940 valt Duitsland Nederland aan. Een aantal strategische plekken, waaronder Schiphol, worden gebombardeerd. Na de Nederlandse capitulatie op 15 mei 1940 gebruikt de Luftwaffe Schiphol als vliegbasis. Nieuwe naam: Fliegerhorst 561.
Bombardementen op Schiphol
Door de goede voorzieningen en de ligging vlakbij Engeland vormen de Duitsers op Schiphol een zware bedreiging voor de geallieerden. Om deze reden wordt de luchthaven vaak door de Engelsen en Amerikanen gebombardeerd. Op 13 december 1943 valt de genadeklap, er vallen bijna 1600 bommen op de luchthaven. Het vliegveld lijdt grote schade en verliest zijn strategische waarde.
Zwaargehavend
In 1944 lijkt het verlies van de Duitsers in zicht te komen. De bezetters vrezen dat Schiphol een uitvalsbasis voor de geallieerden zal worden. Om dit te voorkomen vernietigen Duitse Sprengkommando’s de overgebleven banen. Schiphol was al zwaargehavend, maar is nu geheel onbruikbaar gemaakt. Alleen de vloer van de vroegere vertrekhal is nog herkenbaar.
Razendsnelle wederopbouw
Maar in de eerste vredesmaanden wordt de luchthaven in razend tempo weer opgebouwd. De landingsbanen worden hersteld en er worden barakken geplaatst om passagiers en vracht tijdelijk onder te brengen. Een houten noodgebouwtje met twee verdiepingen dient voorlopig als verkeerstoren. Op 28 juli 1945 landt het eerste vliegtuig alweer op Schiphol. Later dat jaar benoemt de regering Schiphol tot ‘wereldluchthaven van Nederland’. Onder leiding van havenmeester Jan Dellaert wordt in de jaren na de oorlog gebouwd aan de basis van het huidige Schiphol.
2 minuten stilte
Ook op Schiphol is het op 4 mei twee minuten stil om de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en latere oorlogssituaties te herdenken. Hoe dit precies in zijn werk gaat lees je in ons blog Ook Schiphol herdenkt met twee minuten stilte.